Cách đây 300 năm, tại vùng Bố Trạch, Quảng Bình, một loài thảo dược quý được phát hiện và sử dụng như làm dược liệu tẩm bổ cho vua chúa. Loại thảo dược này được biết đến với cái tên “sâm bố chính” và được cho là có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, hiện nay không phải ai cũng biết cách trồng sâm bố chính, đặc biệt là trồng sao cho đạt năng suất tốt. Bài viết dưới đây của Air Et Ocean sẽ giới thiệu các kỹ thuật trồng cây sâm bố chính đơn giản và hiệu quả, giúp bạn có thể trồng thành công loại thảo dược này.
Đôi nét về cây sâm bố chính
Sâm bố chính, hay còn được gọi là sâm thổ hào, là một loài thực vật có hoa thuộc họ Cẩm Quỳ. Nguyên gốc của loài cây này xuất phát từ Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Tuy nhiên, do bị khai thác quá mức, sâm bố chính đã bị suy giảm số lượng. Để bảo tồn loài cây quý này, Sâm bố chính đã trở thành một dược liệu quý được dùng để dâng vua và tiến chúa từ những năm 1400. Đây là cây thảo được danh y Hải Thượng Lãn Ông dùng làm thuốc lần đầu tiên tại Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.
Đặc điểm chung của cây sâm bố chính
Sâm bố chính là một loại cây thân thảo, có tuổi thọ lâu dài và cao từ 30 – 50 cm, đôi khi còn cao hơn nữa. Rễ củ của cây có hình trụ và màu trắng nhạt. Thân cành của cây có thể mọc đứng hoặc bò lan toả trên mặt đất, với cành mang hình trụ và không có lông. Cây có lá hầu như toàn bộ đều có hình mũi tên, gốc rộng, lá ở phía trên rất hẹp. Lá mọc so le và có cuống lá dài khoảng 2 – 3 cm.
Hoa của sâm bố chính có hai màu sắc chủ đạo là đỏ và vàng, mọc đơn độc ở kẽ lá, với cuống hoa dài từ 5 – 8 cm. Quả của loài cây này có hình trứng nhọn, có khía dọc. Khi chín, quả nứt ra theo khía dọc thành 5 mảnh, trong đó hạt có hình thận và màu nâu đen. Sâm bố chính thường mọc vào mùa xuân và tàn lụi vào mùa đông. Mùa hoa quả của cây tập trung từ tháng 6 – 8.
Xem thêm: Đồ Gỗ Mỹ Nghệ Trang Trí Phòng Khách Đẹp Sang Trọng Nhất
Giá trị làm thuốc
Loại cây này được sử dụng toàn bộ phần rễ củ đã được phơi hoặc sấy khô. Công dụng chính của cây sâm bổ chính có thể kể đến như:
- Sâm bố chính có vị ngọt nhạt, có chất nhầy và tính bình. Loài cây này có tác dụng bổ mát, nhuận phế, dưỡng tâm, sinh tân dịch và tính ấm bổ tỳ vị, giúp tiêu hoá, tăng sức dẻo dai.
- Sâm bố chính có thể được phối hợp với các loại thuốc khác để chữa các chứng ho, sốt nóng, khô trong người, táo, khát nước, gầy còm, giúp tăng cường thể lực, hạ đường huyết và bảo vệ dạ dày.
Cách trồng và chăm sóc cây sâm bố chính đúng kỹ thuật
Cách chọn giống trồng cây sâm bố chính
Để đảm bảo thành công trong việc trồng cây sâm bố chính, bạn cần lưu ý các bước sau:
- Chọn hạt giống cây sâm bố chính mẹ có 2 năm tuổi. Cây to khỏe và không bị sâu bệnh sẽ giúp cho hạt giống có chất lượng tốt hơn.
- Lựa chọn những hạt giống sâm bố chính chắc đều, tròn to để tăng tỉ lệ nảy mầm cao.
- Thời gian trồng cây sâm bố chính thích hợp vào khoảng giữa tháng 2 dương lịch.
Cách xử lý hạt giống sâm bố chính trước khi gieo:
- Phơi hạt giống trong nắng nhẹ khoảng 1-2 giờ, sau đó ngâm trong nước ấm có nhiệt độ 45-50 độ trong vòng 1-2 giờ.
- Rửa lại hạt giống và để ráo nước. Sau đó, đưa hạt vào ủ nóng trong khoảng 2-3 ngày.
- Khi hạt có hiện tượng nứt nanh trắng ngà, bạn có thể gieo thẳng vào ruộng sản xuất dược liệu. Lưu ý rửa lại hạt giống bằng nước sạch hàng ngày để đảm bảo chất lượng sản phẩm tốt nhất.
Chọn vùng trồng
Để trồng sâm bố chính, bạn cần chọn vùng đất có đặc tính sau đây:
- Đất nhiều mùn, tơi xốp để đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cây sâm phát triển.
- Lớp đất mặt sâu dày đặc để cây sâm có thể phát triển và thâm nhập vào đất tốt hơn.
- Đất thoát nước tốt để tránh cây sâm bị ngập úng và chết do độ ẩm quá cao.
- Nhiều ánh sáng để cây sâm có thể hấp thụ đủ lượng năng lượng từ mặt trời để phát triển tốt hơn.
Tại Việt Nam, vùng trung du và đồng bằng được xem là những vùng đất lý tưởng để trồng sâm bố chính.
Xem thêm: Ngói nhựa có tốt không? Những thôn tin cần thiết cần biết mới nhất
Làm đất trồng cây
Để trồng cây sâm bố chính thành công, cần chú ý đến việc chọn đất phù hợp. Đất đồi núi với độ dốc khoảng từ 5 đến 10 độ, giàu mùn, dễ thoát nước và không bị ngập úng là lựa chọn tốt. Để chuẩn bị đất trồng cây, trước tiên hãy cày bừa kỹ và nhặt sạch cỏ. Sau đó, xử lý đất bằng vôi bột với liều lượng 600 kg/ha để giúp đất trồng cây phát triển tốt hơn.
Nếu địa hình của vùng trồng cây có độ nghiêng lớn, bố trí luống theo đường đồng mức sẽ giúp cho việc thoát nước tốt hơn trong những mùa mưa. Ngoài ra, lên luống cao khoảng 25 – 30 cm và rộng 80 – 100 cm, rãnh rộng 30 cm cũng là điều cần thiết để giúp cho cây trồng phát triển tốt hơn.
Cần lưu ý rằng, đất trồng sâm báo cần được luân chuyển hàng năm và trồng lại sau 2 – 3 năm để cho đất hồi phục và cây trồng phát triển tốt hơn.
Mật độ và khoảng cách trồng
Từ những người đã thành công trồng cây sâm bố chính chia sẻ kinh nghiệm về mật độ trồng là 333.000 cây/ha. Khoảng cách trồng hiệu quả cho năng suất cao là 20x15cm
Gieo hạt cây sâm bố chính
Để bắt đầu, trồng hạt và phủ đất, rồi phủ rơm lên trên để giữ ẩm cho hạt. Hãy tưới nước thường xuyên để giữ độ ẩm cho hạt. Sau khoảng 8 – 10 ngày, bạn có thể bỏ rơm ra khỏi cây và tiếp tục chăm sóc.
Khi cây sâm bố chính con cao tầm 10cm hoặc sau khoảng 4 – 5 tuần, bạn có thể cho cây sâm ra luống để trồng. Hãy để mỗi cây cách nhau khoảng 30cm và trên mỗi luống có 3 hàng. Để giảm cỏ dại và mầm bệnh gây hại, bạn có thể sử dụng màng phủ nông nghiệp hoặc rơm rạ để tủ quanh gốc cây.
Xem thêm: Màn Hình LED Là Gì? Cấu Tạo, Phân Loại Màn Hình LED 2023
Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây sâm bố chính
Kỹ thuật trồng:
Cây sâm bố chính là một trong những loại cây có giá trị kinh tế cao và được trồng rộng rãi ở Việt Nam. Để đạt được sản lượng và chất lượng tốt, việc trồng và chăm sóc cây sâm bố chính cần phải được thực hiện theo các kỹ thuật hợp lý và khoa học.
- Người trồng cần pha loãng đạm theo nồng độ 3% để tưới sau đó tưới lại bằng nước lã.
- Nên ngắt nụ tập trung vào củ khi cây bắt đầu ra nụ.
- Cần phải dọn sạch cỏ rác để cây không bị ảnh hưởng bởi các loại vi khuẩn và bệnh tật.
- Nếu cây bị sâu bệnh rệp rán, có thể dùng các loại thuốc như dầu khoáng (ví dụ Citrole 96,3EC; Vicol 80 EC) để tiêu diệt sâu bệnh.
- Bạn cần tưới nước giữ ẩm hàng ngày. Sau 7 – 10 ngày khi hạt đã mọc đều, tháo dỡ rơm và chuyển qua giai đoạn chăm sóc cây.
Kỹ thuật chăm sóc:
- Khi bón NPK thúc cần rắc đều xung quanh gốc và tưới nước song song tạo độ ẩm giúp phân dễ hòa tan.
- Khi cây bắt đầu ra nụ, nên ngắt nụ để dinh dưỡng tập trung vào củ. Cây sâm bố chính thường ra hoa vào tháng 6 và tháng 9.
- việc tưới nước cho cây sâm bố chính hằng ngày sẽ đảm bảo cây luôn có đủ độ ẩm từ đó phát triển tốt hơn.
Phân bón và kỹ thuật bón phân cây sâm bố chính
Lượng phân bón
| Loại phân | Lượng phân/ha(kg) | Lượng phân/sào Bắc Bộ (kg) | Tỷ lệ bón (%) | ||||
| Bón lót | Bón thúc lần 1 | Bón thúc lần 2 | Bón thúc lần 3 | Bón thúc lần 4 | |||
| Phân chuồng | 20.000 | 740 | 100 | – | – | – | – |
| NPK 5:8:5 | 500 | 18,5 | 40 | – | – | 10 | 50 |
| Đạm ure | 300 | 11,1 | – | 20 | 20 | 35 | 25 |
Thời kỳ bón
- Bón lót: sử dụng toàn bộ phân chuồng và 40% NPK tổng hợp.
- Bón thúc: chia làm 4 lần bón:
- Lần 1: sau khi cây ra lá thật.
- Lần 2: khi cây đã ổn định.
- Lần 3: khi cây bắt đầu phát triển củ vào tháng 5.
- Lần 4: vào tháng 8-9 trước khi thu hoạch ít nhất 25-30 ngày.
Phòng trừ sâu bệnh
Sâm bố chính ít bị bệnh, tuy nhiên chủ yếu bị rệp sáp và các loại sâu như sâu gai, sâu xanh gây hại. Hãy tăng cường vệ sinh vườn cây và hạt giống hoa sen cắt tỉa các cành bệnh, dọn sạch cỏ rác, lá cây quanh gốc để phá nơi trú ngụ của kiến và rệp sáp. Bạn có thể pha trộn hỗn hợp gồm dầu khoáng, hoạt chất Buprofezin, hoạt chất Acetamiprid. Hoặc Acetamiprid với Thiamethoxam sau đó phun ướt đều trên cây. Cần chú ý phun 2 lần cách nhau 7 – 10 ngày để diệt tiếp lứa non mới nở.
Xem thêm: Top 7 Dịch Vụ Tư Vấn Môi Trường Chất Lượng, Uy Tín Nhất 2023
Thu hoạch cây sâm bố chính
Sâm bố chính là loại cây có khả năng cho năng suất dược liệu cao, với mức thu hoạch đạt được từ 1,5 – 2 tấn/ha. Để thu hoạch, bạn nên chọn thời điểm từ tháng 11 – tháng 12, khi cây đã bắt đầu vàng lụi và chọn những ngày nắng để thu hoạch lấy dược liệu. Sau khi thu hoạch, bạn cần loại bỏ phần thân lá và chỉ giữ lại củ để sơ chế.
Để sơ chế sâm bố chính, bạn cần làm những bước sau:
- Rửa sạch dược liệu và loại bỏ tạp chất, rễ phụ, cạo nhẹ lớp bần ngoài củ.
- Có thể để nguyên củ hoặc cắt lát 0,3 – 0,5 cm theo chiều ngang củ (tùy theo thị trường của người sử dụng).
- Sau đó, sấy hoặc phơi nắng dược liệu trên bạt đến khi khô hẳn và độ ẩm đạt 12%.
Các câu hỏi thường gặp khi trồng cây sâm bố chính
Sâm bố chính thường được thu hoạch sau bao lâu?
Thời gian thu hoạch của sâm bố chính thường là khoảng 9 tháng để cây có đủ thời gian phát triển và đạt chất lượng tốt. Tuy nhiên, nếu cây bị sâu bệnh thì bắt buộc phải thu hoạch sớm hơn.
Giá bán của cây sâm bố chính tươi là bao nhiêu?
Giá của củ sâm tuỳ thuộc vào kích cỡ và thị trường tại mỗi thời điểm. Dưới đây là giá tham khảo:
- Loại 4-6 củ/1kg giá từ 550.000 – 600.000 VNĐ.
- Loại 6-8 củ/1kg giá từ 450.000 – 500.000 VNĐ.
- Với Loại 8-12 củ/1kg giá từ 350.000 – 400.000 VNĐ.
- Loại 12-14 củ/1kg giá từ 250.000 VNĐ.
Mua hạt giống cây sâm bố chính ở đâu uy tín
Để mua hạt giống cây sâm bố chính chất lượng, bạn cần chú ý đến nhiều yếu tố. Bên cạnh việc lựa chọn hạt giống phù hợp với mục đích trồng và điều kiện tự nhiên. Bạn cũng cần tìm kiếm cửa hàng hạt giống hoặc siêu thị hạt giống uy tín và chất lượng.
Để tìm kiếm địa điểm mua hạt giống cây sâm bố chính uy tín. bạn có thể tham khảo các cửa hàng hạt giống gần nơi ở nhất. Nếu bạn muốn tìm shop bán hạt giống hoa hoặc một đơn vị cung cấp hạt giống nông nghiệp đáng tin cậy hơn. Hãy cân nhắc đến Phúc Nông , một thương hiệu nổi tiếng về cung cấp các sản phẩm nông nghiệp chất lượng.
Phúc Nông cung cấp danh mục các hạt giống cây trồng đa dạng. Có thể đáp ứng toàn diện nhu cầu của khách hàng. Đặc biệt, Phúc Nông sở hữu nguồn hạt giống lớn ở Lâm Đồng. Nơi có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho trồng hạt giống cây sâm bố chính. Vì vậy, đội ngũ chuyên gia của Phúc Nông sẵn sàng tư vấn cho bạn các loại hạt giống thuần, canh tác tự nhiên và các loại hạt giống F1 khoẻ mạnh, tỷ lệ nảy mầm cao nhất (>90%). Tham khảo các sản phẩm qua website https://muahatgiong.vn/.
Trên đây là toàn bộ kỹ thuật trồng và chăm sóc cây sâm bố chính đúng kỹ thuật nhất. Hy vọng nội dung chia sẻ trong bài viết này sẽ giúp ích được cho bạn. Trong quá trình tìm hiểu cách trồng. Hãy chọn mua hạt giống tại đơn vị uy tín để đảo bảo cây được phát triển như mong đợi.